بررسی اصول بسته بندی مواد غذایی

اصول بسته بندی مواد غذایی

بسته بندی مواد غذایی دومین مرحله پس از تولید مواد غذایی می باشد که علاوه بر تاثیرگذاری بر روی مصرف کننده برای خرید محصول، اطلاعاتی همچون محتویات محصول، تعداد محتویات موجود در بسته بندی و یا نحوه ی استفاده از محصول به خریدار می دهد و رعایت اصول بسته بندی مواد غذایی بسیار مهم می باشد و رابطه ی مستقیم با طول عمر محصول دارد.

محافظت در برابر آلودگی ها، جلوگیری از ورود هوای خارجی، عدم واکنش با مواد غذایی و محافظت از محصول در برابر ضربات فیزیکی و قابلیت چاپ بر روی محصول از جمله ویژگی ها و اصول مهم یک ظروف پلاستیکی بسته بندی می باشد. علاوه بر این هدف از بسته بندی افزایش زمان نگهداری مواد غذایی و همچنین حمل و نقل آسان آن میباشد.

امروزه به دلیل بالارفتن بیش از حد جمعیت و افزایش نگران کننده ی زباله های پلاستیکی، بسیاری از کشور های پیشرفته برای حمایت و حفظ هرچه بیشتر محیط زیست، در تلاش هستند تا برای بسته بندی مواد غذایی بسیاری از محصولات از پلاستیک های تجزیه پذیر استفاده کنند.

در برخی موارد بسته بندی ممکن است برای دسته بندی محصولات غذایی باشد که گاها تکی و یا ممکن است شامل بسته های چندتایی مانند بسته های آب معدنی باشد.

بسته بندی مواد غذایی باید به گونه ای باشد که در برابر حمله ی جوندگان و حشرات مقاوم باشد.

مقاومت ظروف بسته بندی در برابر آب و اکسیژن

از جمله اصول بسته بندی مواد غذایی عایق بودن در برابر رطوبت و هوا می باشد. بسته بندی محصولات باید قادر باشند تا از نفوذ رطوبت به درون بسته بندی جلوگیری کند. همچنین در صورت تر بودن محصول درون بسته بندی می بایست رطوبت آن را حفظ و از خشک شدن آن جلوگیری کرد.

از موارد دیگر میتوان به روغن موجود در مواد غذایی اشاره کرد، بسته بندی ها باید از خروج روغن محصولات جلوگیری کنند و نبود هریک از این موارد حاکی از کیفیت پایین بسته بندی خواهد بود. از دیگر اصول بسته بندی مواد غذایی این است که بسته بندی باید به گونه ای باشد که از ورود هوا به درون آن جلوگیری کند، در غیر اینصورت مواد غذایی در مدت زمان کوتاهی فاسد خواهند شد.

مقاومت بسته بندی مواد غذایی در برابر نفوذ هوا و یا رطوبت بستگی به مقاومت و ساختار پلیمر ها دارد و با توجه به ساختار فیزیکی آنها، قدرت محافظت از محصول نیز متفاوت میباشد.

محصولات غذایی رابطه ی مستقیم با کیفیت بسته بندی داشته و هرچقدرکیفیت و مقاومت بسته بندی  مواد غذایی بالا باشد،عمر مواد غذایی درون بسته بندی هم بیشتر خواهد بود.

محافظت از محصول در برابر نور:

هنگام بسته بندی مواد غذایی می بایست عمرمفید محصول و میزان آسیب پذیری آن در برابر نور را در نظر گرفت، چراکه مواد غذایی در برابر نور خورشید بسیار آسیب پذیر می باشند، چرا که ممکن است محصولات قبل از فروش برای مدت طولانی در بیرون مغازه یا پشت شیشه و زیر نور آفتاب بمانند. برخی از محصولات به دلیل مات بودن و عدم امکان نفوذ نور و نوع بسته بندی دارای مقاومت بالایی در برابر نور هستند.

اما در این میان محصولاتی نیز با بسته بندی شفاف تولید میشوند تا مصرف کننده این امکان را داشته باشد تا درون بسته بندی را مشاهده کندکه این نوع بسته بندی مزایا و معایبی را به همراه خواهد داشت، چرا که این نوع بسته بندی به دلیل شفافیت مقاومت بسیار پایینی در برابر نور خواهد داشت و به مراتب عمر مواد غذایی پایین خواهد آمد.

سهولت  باز کردن بسته بندی:

یکی دیگر از اصول مهم در بسته بندی مواد غذایی امکان دسترسی آسان به محتوای درون بسته می باشد. بسته بندی مواد غذایی در عین مقاوم بودن باید به آسانی باز شود تا مصرف کننده با مشکل مواجه نشود، این خود یکی از فاکتور های مهم در ذهن خریدار می باشد و در خرید ویا عدم خرید محصول نیز تاثیرگذار خواهد بود.

این نکته را هم باید به یاد داشت که بسته بندی مواد غذایی باید به گونه ای باشد که تا قبل از خرید محصول امکان باز کردن آن وجود نداشته و به خوبی مهر و موم شده باشد. بر روی جلد بسته بندی نیز باید اطلاعاتی از جمله نحوه ی استفاده و باز کردن بسته بندی درج شده باشد.

انواع بسته بندی مواد غذایی:

مواد غذایی بطور کلی دارای بسته بندی های مختلفی میباشد. این بسته بندی ها میتواند از جنس شیشه، آلومینیوم، کارتن و یا کاغذ و پلاستیک باشد که میزان مقاومت هریک از این بسته بندی ها و نیز توانایی آنان در محافظت از محصول با یک دیگر متفاوت میباشد.

شیشه به دلیل خنثی بودن و عدم ترکیب با مواد غذایی و کیفیت خوبی که دارد بهترین گزینه برای بسته بندی محسوب میشود و همچنین یک محافظ عالی در برابر رطوبت و هوا میباشد. در بیشتر کشور های پیشرفته از ظروف شیشه ای به دلیل کیفیت بالای آن برای بسته بندی غذای کودکان استفاده می کنند. اما بسته بندی شیشه ای دارای معایبی نیز می باشد، از جمله معایب این نوع بسته بندی می توان به امکان شکستگی و وزن سنگین آن هنگام حمل و نقل اشاره کرد.

نوع دیگر بسته بندی، بسته بندی کاغذی و یا کارتنی است که در بسته بندی کاغذی، با اضافه کردن روکش و نوعی پوشش به کاغذ موجب افزایش باعث بهبود عملکرد بسته بندی در صورت وجود حرارت و رطوبت در محصول وهمچنین افزایش انعطاف آن میشود. بسته بندی های کارتنی هم در بیشتر موارد هنگام حمل و نقل محصولات به صورت کلی به کار می روند.

یکی از ویژگیهای مهم بسته بندی پلاستیکی مقاومت در برابر گرما می باشد. پلاستیک به دلیل انعطاف، تنوع زیاد و مقاومت بالا در برابر حرارت و گرما بیشترین میزان مصرف در بسته بندی مواد غذایی را دارد.  پلاستیک را میتوان پر مصرف ترین ماده برای بسته بندی مواد غذایی به شمار برد.

امروزه شاهد بسیاری از بسته بندی ها از جمله بسته بندی میوه و سبزی، بسته بندی های 12تایی آب معدنی و سایر بسته بندی ها که از ماده ی پلاستیک در آنها استفاده شده است می باشیم. از آنجایی که عایق گرما و حرارت بودن یکی از اصول بسته بندی مواد غذایی بوده، پلاستیک همچنین عایق خوبی در برابر رطوبت بوده و بهترین گزینه برای بسته بندی سبزیجات بشمار می رود.